Binnen de antroposofische kinderopvang vormen de jaarfeesten het ritme van het jaar. Door een terugkerende activiteit, op een zelfde voorspelbaar moment, weten kinderen wat er komen gaat. Dit geeft een gevoel van veiligheid en vertrouwen, waardoor kinderen ruimte krijgen om te spelen en te ontwikkelen. In het vieren van jaarfeesten wordt een respectvolle verbinding van kinderen met de natuur en het jaarverloop erkend, gevoed en ontwikkeld.

De jaarfeesten die ik vier zijn: Maria Lichtmis, Palmpasen, Pasen, Pinksteren, Sint Jan, Sint Michaël, Sint Maarten, Sinterklaas, Sint Lucia, Advent, Kerst en Oud & Nieuw. En natuurlijk vier ik ook samen met de kinderen hun verjaardag.

Voor jonge kinderen is vooral de sfeer rondom deze feesten van belang. Bij vrijwel elk jaarfeest zingen we bijbehorende liederen samen en lees ik boeken of vertel ik verhalen die bij het feest passen

Een kleine samenvatting per jaarfeest:

Maria Lichtmis  - 2 februari

Met Maria Lichtmis vieren we dat de dagen weer langer worden en dat er langzaam weer meer leven is. Het is nog winter en koud buiten. Af en toe ligt er nog een klein laagje ijs in de sloten. Maar de aarde word al wel een beetje warmer. Het is buiten ook al steeds langer licht. Het is net alsof de aarde roept: ‘Wakker worden, komen jullie buiten spelen?’ Het ijs begint langzaam te smelten en het water begint weer te stromen.
Op het stromende water laten we een kaarsje drijven. Een kaarsje in een walnootdopje dat gemaakt is met restjes kaarsvet uit de advent/kerst periode. Op deze manier sluiten we de donkere periode af. We hebben het kaarslicht nu niet meer nodig en brengen het naar buiten, de natuur in. Zo verwelkomen we de lente en maken we de wortelkindjes, de bloembolletjes wakker.

Ik vertel het verhaal over een sneeuwklokje in een bolletje wat als eerste naar buiten komt. En dan kunnen we langzamerhand op zoek gaan naar sneeuwklokjes, krokussen en narcissen.

We eten pannenkoeken, die staan voor de zon die groot en rond is, goudgeel en warm. De zon die vanaf nu ook steeds meer uren aanwezig zal zijn.

Palmpasen  - 1 week voor Pasen

Palmpasen - 1 week voor Pasen

Palmpasen. Het einde van de winter. Het is lente. De zon komt exact in het oosten op en de dagen worden langer tot we Sint Jan vieren. Sneeuwklokjes, Narcissen, krokussen en Hyacinten poppen overal op langs de kanten van de weg.

We rijgen rozijntjes en gedroogd fruit. En hangen deze, samen met mooi gekleurde linten crêpapier, aan onze Palmpasen stokken. Bovenop de stok zetten we een zelfgebakken broodhaantje. Daarna lopen we een optocht, (soms een erg kleine optocht vanwege weinig kindjes, maar dat mag de pret niet drukken,) waarbij we zingen en een feestelijk versierde Palmpasen stok met ons meedragen.

Pasen  - Zondag na de eerste volle maan in de lente

Pasen is het eerste grote lentefeest van het jaar. We vieren het nieuwe leven. We kijken naar de knoppen aan de bomen, zien hoe kuikentjes uit hun ei komen en de lammetjes dartelen in de wei. Trekkende vogels komen terug uit het zuiden. En de koeien gaan na een lange winter binnen, weer dansend naar buiten. De dagen zijn nu langer dan de nachten.

Buiten zoeken we eieren. Die ik (eerder op de dag) al stiekem heb verstopt. Met een mandje gaan we op zoek om alle eitjes weer te vinden. Ook blazen we samen eieren uit, een moeilijk werkje. De inhoud bakken we ‘s middags lekker op bij de lunch. En de uitgeblazen eieren worden prachtig beschilderd om vervolgens aan de Paastak te hangen.

Pinksteren  - 50 dagen na Pasen

De bermen en weilanden staan vol met klaprozen, boterbloemen en vergeet-me-nietjes. De aarde staat in bloei. Duifjes koeren en bijen vliegen af en aan. Het is het moment waarop de vruchten gaan groeien. De zomer komt er aan.

De duif is het symbool van Pinksteren. Hij is een beeld van vrede en belofte. Pinksteren roept op om vrede te sluiten. Om het jawoord te geven aan elkaar, en aan jezelf. Jezelf te accepteren met alles wat je hebt en niet hebt. Met je lichte en je donkere kant. Want door vrede te sluiten met jezelf zal je vrede kunnen sluiten met de mensen om je heen.
Tijdens Pinksteren maak ik voor de kinderen een bloemenkransje van crêpapier voor in hun haar. Samen plukken we vlierbloesem, en maken daar vlierbloesemlimonade van. Als we tijd hebben bakken we samen een echte pinkstertaart. In witte kleren zingen we buiten over onze ‘fiere Pinksterblom’. En daarna genieten we van onze zelfgemaakte pinkstertaart en vlierbloesemlimonade.

Sint Jan - 24 juni

Sint Jan is het midzomerfeest. We vieren de komst van de zomer. De zon staat op zijn hoogst. De natuur is op haar mooist en vol overvloed. Sint-Jansdag is de tegenpool van de kerstnacht. We gaan naar buiten, de vakantie komt er aan.
Bij Sint Jan horen bloemenkransen. Samen gaan we op zoek naar lange grassen en kleurrijke bloemen die overal staan. Zorgvuldig word ieder bloempje uitgezocht en in een mandje gelegd. Van de het lange groen vlecht ik mooie kransen. En daarna vlechten we er samen de bloemen doorheen die het kind zelf heeft uitgezocht.

Met de mooie bloemenkrans springen we over vuur*. Het vuur staat symbool voor de hoogste zonnestand van het jaar. Er is kracht en moed nodig om er overheen te springen. We bakken en eten pannenkoeken, die zijn ook rond en goudgeel, net als de zon. De pannenkoeken eten we op tijdens een fijne picknick, buiten in de natuur. Waar we natuurlijk ook Sint-Jans liedjes zingen met elkaar.

* Vanwege veiligheidsoverwegingen kan en mag ik geen echt vuur maken tijdens de opvang. Daarom maak ik een verantwoord ‘vuur’ van crêpepapier en een ventilator. Voor jonge kinderen is dit net zo magisch.

Michaël - 29 september

Op 29 september is het Sint Michaël. Dan vieren we ook de oogst. De tijd van groeien en bloeien is voorbij. De aarde trekt zich langzaam weer terug. Bomen laten hun zaden los, overal liggen kastanjes, eikels en beukennootjes. Bomen hangen vol met appels en peren die geplukt kunnen worden. En daarna gaat de natuur zich klaar maken voor de winter.

Samen plukken we de appels van de bomen. We verzamelen ze in onze mandjes en nemen ze mee naar huis. Daar maken we er samen appelmoes van. Ik heb een appelschiller die ik mee neem van huis, zodat alle kinderen kunnen helpen bij het schillen van de appels. We doen de appels in een grote pan die we op het vuur zetten, en langzaam begint de kamer heerlijk te ruiken.
Als de appelmoes klaar is doen we deze in potjes waar we zelfgemaakte labels opplakken. We maken een potje appelmoes voor de mensen om ons heen die ons lief zijn. Als er tijd is brengen we die zelfs persoonlijk langs.
Sint Michaël gaat ook over durf en over moed. We maken een draak van zand, die we daarna gezamenlijk verslaan. En ook bak ik ’s morgens met de kleintjes een brooddraak waar we in de middag heerlijk samen van smullen.

Als het weer een beetje mee zit gaan we naar buiten om te vliegeren. Dan voelen we de sterke herfstwind trekken aan de vlieger.
Verder vieren we vooral de herfst, niet alleen op 29 september, maar ook daarna. We zoeken eikels en kastanjes, we zingen herfstliedjes, staan even stil bij spinnenwebben, en springen in plassen.

Sint Maarten - 11 november

Sint Maarten – 11 november

Sint Maarten is het feest van geven en delen. Het is het eerste lichtfeest na de zomerperiode. Terwijl het buiten kouder en donkerder word, brengen de kinderen op 11 november met hun lampionnen het licht naar iedereen.
Ik vertel het verhaal van Sint Maarten, die zijn warme mantel met zijn zwaard in tweeën sneed en de helft aan een arme bedelaar weg gaf. Sint Maarten is veel meer dan alleen liedjes zingen langs deuren om snoep op te kunnen halen.
Je lichtje in andermans duisternis laten schijnen en oog hebben voor elkaar. Zonder je hele mantel weg te geven en jezelf te vergeten. Is best een hele uitdaging.
We hollen pompoenen en andere knolgewassen uit en daar gutsen we mooie figuurtjes in. Met een lichtje er in hebben we een prachtige lantaarn. En van de inhoud van de pompoenen en knollen maken we een heerlijke soep voor bij de lunch.
Met de kinderen die niet op een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf of school zitten, maak ik ook een lampion om bij de deuren langs te gaan.

Sinterklaas - 5 december

Sinterkaas wordt tegenwoordig door de maatschappij, naar mijn idee, veel te groot gemaakt.

Het Sinterklaasfeest is het feest van de schenkende Goedheiligman. Die, als iedereen slaapt, over de daken rijdt om geschenken naar de aarde te brengen voor alle kinderen. Het feest van geven en ontvangen. In een fijne gezellige sfeer van vreugde, blijdschap en magische verwondering.

Ik vind het dan ook heel belangrijk om tijdens de (voor jonge kinderen toch zo spannende) sinterklaasperiode, de rust en warmte te bewaren. Samen rollen we pepernootjes terwijl we samen lieve Sinterkaasliedjes zingen. En als die in de oven zitten, en het in huis begint te ruiken naar speculaas, lees ik fijne Sinterklaasverhalen onder een dekentje op de bank.
Soms knutselen we over Sinterklaas of maak ik een ‘pietengym’ door de woonkamer. Dit laat ik vaak een beetje afhangen van hoe dit bij de situatie en/of de kinderen past.

Advent - vanaf de 4e Zondag vóór kerstmis

Vier zondagen voor Kerstmis begint de adventstijd. Meestal valt de eerste adventszondag op de laatste zondag in november. Iedere week staat een van de vier natuurrijken centraal. De 1^e advent is voor de stenen, minderalen en kristallen. De 2^e advent is voor de planten en de bomen. De 3^e advent is voor de dieren. En de 4^e advent is voor de mensen. Ook wordt er elke week een (extra) kaars aangestoken.

In de adventstijd keren we naar binnen. We zorgen voor ‘rust en stilte’ tijdens de toch wel ‘drukke decembermaand’.
We kunnen verschillende activiteiten doen tijdens de adventsperiode. Zelf (advents)kaarsjes maken. Sterren vouwen van doorschijnend vliegerpapier. Een appelkaarsje maken. Appeltjes drogen. Een advent spiraal maken en samen lopen.

Sint Lucia - 13 december

Middenin de stille adventstijd verlicht Sint Lucia de donkere midwinterdagen. De dagen zijn kort en donker, maar het feest brengt het licht.

Sint Lucia is niet zo’n groots feest in Nederland als bijvoorbeeld Sinterklaas en Kerst, misschien daarom dat ik het juist wel een heel fijn en lief feest vind.

Tijdens het zingen van het liefste Lucia-liedje, bakken we sterrenkoekjes en/of gele broodjes die we uitdelen. Een lange witte jurk en een kroon met 4 brandende kaarsen (geen echte) of een sterren puntmuts op het hoofd, maken het Luciafeest compleet.

Kerstmis - 24, 25 en 26 december

Kerst, het midwinterfeest.
Ik vertel het kerstverhaal. Aan de hand van houten figuren. Ik vertel over een man en een vrouw die op een lange winterreis gingen. Toen ze aankwamen was er geen plek voor hen om te overnachten. De historische en religieuze context laat ik achterwege. Ik heb het vooral over de stal, de herders, de engelen en de geboorte van een kindje. De geboorte van nieuw leven. We spelen het kerstverhaal na. We bakken kerstkransjes of andere kerst lekkernijen. We zingen kerstliedjes bij de kerstboom. We kunnen kerstkaartjes maken om te versturen. We maken een kerststukje. En een uitje naar het tuincentrum mag in de kerstperiode natuurlijk ook niet ontbreken

Oud & Nieuw -  31 december en 1 januari 

Oudjaar is natuurlijk altijd op 31 december en wordt vooral ’s avonds binnen het gezin gevierd. Dit doe ik natuurlijk niet met de kinderen.
Toch vind ik het altijd wel mooi om even stil te staan bij het oude jaar en het nieuwe jaar wat we straks in gaan. Samen bakken we in de week van het oude jaar kniepertjes. Ik neem mijn kniepertjes-ijzer mee en het deeg wat ik van te voren al heb klaar gemaakt. Samen met de kinderen rol ik kleine balletjes van het deeg, wat we later in het ijzer plat drukken. Na een paar seconde komt er een plat en knapperig koekje uit.
Het kniepertje is eigenlijk een uitgerold nieuwjaar rolletje. Het dunne platte koekje staat voor het uitgerolde jaar. Ook maken we nog een paar rolletjes. Deze zijn opgerold en staan voor het nieuwe jaar. Je kan niet zien wat er in zit, je kan nog niet zien wat het nieuwe jaar te bieden heeft.

We halen herinnering op uit het afgelopen jaar. En we bespreken welke dingen we in het nieuwe jaar zouden willen doen/behalen. Het is mooi om het hier samen even bewust over te hebben.

Verjaardagen